Wstęp
Skolioza, czyli boczne skrzywienie kręgosłupa, to schorzenie, które często dotyka dzieci i młodzież w okresie intensywnego wzrostu. Wczesne postępowanie w leczeniu skolioz jest kluczowe, aby uniknąć powikłań i poprawić jakość życia pacjenta. W leczeniu wykorzystuje się różnorodne metody, takie jak fizjoterapia, gorsetowanie, a w ciężkich przypadkach interwencje chirurgiczne. Regularna aktywność fizyczna, w tym specjalistyczne ćwiczenia korekcyjne, odgrywa kluczową rolę w terapii.
Co to jest skolioza?
Definicja i przyczyny
Skolioza to zniekształcenie kręgosłupa, które obejmuje jego boczne skrzywienie i rotację. Może być wynikiem czynników genetycznych, zmian idiopatycznych, chorób neurologicznych lub nieprawidłowości w rozwoju kręgów.
Rodzaje skolioz
- Idiopatyczne – najczęściej diagnozowane u dzieci.
- Wrodzone – związane z wadami rozwojowymi kręgów.
- Neuromięśniowe – wywołane chorobami, które osłabiają mięśnie i nerwy.
Postępowanie w leczeniu skolioz
Diagnostyka i ocena stopnia skrzywienia
Pierwszym krokiem w leczeniu skoliozy jest dokładna diagnostyka, która obejmuje badanie kliniczne oraz zdjęcia RTG. Na ich podstawie określa się kąt skrzywienia (kąt Cobba) i planuje dalsze leczenie.
Fizjoterapia i ćwiczenia korekcyjne
Fizjoterapia to fundament leczenia skoliozy o łagodnym i umiarkowanym stopniu. Ćwiczenia są indywidualnie dobierane do potrzeb pacjenta i mają na celu wzmocnienie mięśni, poprawę równowagi i zmniejszenie asymetrii.
Gorsetowanie
Noszenie gorsetu ortopedycznego zaleca się dzieciom w okresie wzrostu, aby zapobiec pogłębianiu się skrzywienia.
Leczenie operacyjne
Operacja jest konieczna w przypadku zaawansowanych deformacji, które powodują znaczne ograniczenia funkcjonalne.
Ćwiczenia w terapii skoliozy u dzieci
Poniżej znajduje się pięć prostych ćwiczeń, które wspomagają leczenie skoliozy.
1. Rozciąganie boczne w pozycji siedzącej
Cel: Rozciągnięcie napiętych mięśni i poprawa elastyczności kręgosłupa.
- Usiądź w siadzie skrzyżnym.
- Unieś jedną rękę nad głowę i wykonaj skłon boczny, trzymając biodra stabilnie.
- Utrzymaj pozycję przez 20 sekund, a następnie zmień stronę.
2. Wzmacnianie mięśni pleców w pozycji klęczącej
Cel: Wzmocnienie mięśni przykręgosłupowych i poprawa stabilizacji.
- Przyjmij pozycję na czworakach, dłonie pod barkami, kolana pod biodrami.
- Wyciągnij prawą rękę do przodu i lewą nogę do tyłu, tworząc linię prostą.
- Utrzymaj przez 5 sekund, wróć do pozycji wyjściowej i powtórz na drugą stronę.
- Wykonaj 10 powtórzeń.
Uwagi: Pamiętaj o stabilizacji tułowia podczas ruchu.
3. Rozciąganie w pozycji klęczącej (pozycja dziecka)
Cel: Zwiększenie ruchomości kręgosłupa i rozluźnienie napiętych mięśni.
- Uklęknij i usiądź na piętach.
- Wyciągnij ręce do przodu, opierając czoło na macie.
- Rozciągaj kręgosłup przez 30 sekund.
4. Ćwiczenia na piłce rehabilitacyjnej
Cel: Wzmocnienie mięśni głębokich i poprawa równowagi.
- Usiądź na piłce z rękami wyciągniętymi na boki.
- Powoli unosząc jedną nogę nad podłogę, utrzymuj równowagę przez kilka sekund.
- Powtórz ćwiczenie na drugą stronę.
5. Ćwiczenie rozciągające przy ścianie
Cel: Poprawa symetrii i elastyczności.
- Stań bokiem do ściany z ręką opartą o podłoże.
- Drugą rękę unieś nad głowę i wykonaj skłon boczny w stronę ściany.
- Utrzymaj pozycję przez 15 sekund i zmień stronę.
Wskazania do terapii
Leczenie skoliozy jest zalecane w przypadku:
- progresji skrzywienia,
- bólu pleców,
- widocznych deformacji kręgosłupa,
- trudności z utrzymaniem równowagi.
Przeciwwskazania i ryzyka
Niektóre ćwiczenia lub zabiegi mogą być niewskazane w przypadku:
- infekcji,
- ciężkich schorzeń neurologicznych,
- zaawansowanych chorób serca lub płuc.
Podsumowanie
Skolioza wymaga kompleksowego podejścia terapeutycznego. Regularne wykonywanie odpowiednich ćwiczeń oraz ścisła współpraca z fizjoterapeutą zwiększają szanse na zatrzymanie progresji skrzywienia i poprawę jakości życia. Nie zapominaj o regularnych kontrolach i wczesnej diagnostyce!